Street Photography คือ

BTS by Prakasit Anukul

ผมคิด(เอาเอง)ว่า ภาพถ่ายแบบ street นั้นเป็นรูปแบบหนึ่งของ documentary ที่ต้องการบันทึก ความเป็นจริงในเสี้ยวเวลาหนึ่งของสังคม โดยใช้ฉากถนนเป็นตัวแทนของสังคม เพราะถนนเป็นพื้นที่สาธารณะ  หรือ Public เพราะอะไรก็ตามที่เกิดขึ้นในที่สาธารณะย่อมเป็นสิ่งที่สังคมทั่วไปยอมรับ เป็น norm ของสังคมนั้นๆ  ดังนั้นภาพ street photography จึงเป็นการ บันทึก (Document) ประวัติศาสตร์ ในพื้นที่หนึ่ง ในช่วงเวลาหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นลักษณะการแต่งกาย ท่าทางการใส่บาตร ลักษณะการเดินทาง การจัดร้าน การสัญจร การซักผ้า จูง/ต้อนวัว-ควายกลับบ้าน การขี่-ซ้อนจักรยาน/มอเตอร์ไซค์พร้อมถุงกับข้าวไปโรงเรียน-ตลาดในตอนเช้า-เย็น การใช้แม่น้ำ-ลำคลองเพื่อการจับปลา ฯลฯ ต่างๆ   ดังนั้น ถ้าเราขยายความคำว่า ถนน คือ ที่สาธารณะ กรอบของภาพของเราก็กว้างขึ้น 

และผมก็คิด(เอาเอง)ต่อไปว่า ความมีเสน่ห์ของภาพแนวนี้ที่ทำให้มันแตกต่างจากภาพแนว documentary ธรรมดาทั่วๆไป คือการมีสิ่งที่เรียกว่า the decisive moment  ปรากฎอยู่ในภาพถ่าย ตามที่ HCB ได้เคยอ้างถึงคำพูดของนักบวชชาวฝรั่งเศส คาร์ดินัล เดอ เรตซ์ (Cardinal de Retz) มาอธิบาย: 

There is nothing in this world that does not have a decisive moment.

สำหรับผม the decisive moment คือช่วงเวลาเสี้ยววินาทีของช่างภาพที่ต้องตัดสินใจว่าจะกดชัตเตอร์ตอนไหน เพื่อบันทึกภาพที่ปรากฎอยู่ตรงหน้า การกดขัตเตอร์ต่างกันแค่เพียงหนึ่งวินาทีสามารถส่งผลถึงพลังของการสื่อสารของภาพถ่าย เปลี่ยนภาพถ่ายที่มีแรงดึงดูดสูงเป็นแค่ภาพบันทึกธรรมดาภาพหนึ่ง 

ดังนั้นภาพแนวสตรีทที่ดีไม่เพียงแต่ต้องบันทึกประวัติศาตร์ (ตามการตีความของช่างภาพ) ยังต้องถูกบันทึกในช่วงจังหวะที่เป็น the decisive moment ด้วย ดังตัวอย่างงานของ HCB, แกรี่ วินโนแกรน (Gary Winogrands) , ลี ฟีแลนเดอร์ (Lee Friedlander) เป็นต้น และจะทำอย่างนั้นได้ ช่างภาพต้องประกอบด้วยทักษะ ความเชี่ยวชาญ ความชำ่ชองในการใช้กล้องอย่างรวดเร็วและแม่นยำ ดังที่ HCB เคยบอกไว้ว่า

การเป็นช่างภาพก็เหมือนเป็นหัวขโมย ต้องสามารถหยิบฉวยเสี้ยววินาทีของชีวิตได้โดยไม่มีใครสังเกตเห็น และไม่ทิ้งร่อยรอยใดๆ ไว้ ช่างภาพต้องฝีเท้าเบาแต่มีสายตาที่คมกริบ เข้าใกล้ซับเจ็กต์ด้วยฝีเท้าของหมาป่า แม้ว่าสิ่งนั้นจะเป็นเพียงวัตถุ เปรียบเสมือนว่าต้องไม่ทำให้น้ำกระเพื่อมก่อนตกปลาฉันใดก็ฉันนั้น

ถ้าจะตีความให้ยากและท้าทายมากขึ้น Street Photography ก็คือ ภาพบันทึกเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในที่สาธารณะ (ถนน ตลาด โรงเรียน ร้านค้า โรงหนัง ฯลฯ) ที่ช่างภาพสามารถนำเสนอในแบบ the decisive moment ที่ทรงพลัง